नवी दिल्ली: भारतामध्ये युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) ने पुन्हा एकदा आपल्या नावावर मोठा विक्रम नोंदवला आहे. नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) द्वारे संचालित UPI ने शहरांपासून ते ग्रामीण भागांपर्यंत झालेल्या वापरामुळे आतापर्यंतचा सर्वात मोठा मासिक आणि दैनिक व्यवहाराचा विक्रम गाठला आहे. या आकडेवारीवरून हे स्पष्ट होते की, नागरिक रोजच्या जीवनात रोख (Cash) पैशांचा वापर टाळून डिजिटल पेमेंटला अधिक पसंती देत आहेत.
ऑक्टोबर महिन्यात विक्रमी व्यवहारांची नोंद
ऑक्टोबर महिन्यात UPI च्या माध्यमातून तब्बल २०.७० अब्ज (Billion) रेकॉर्ड ट्रान्झॅक्शन्स (विक्रमी व्यवहार) करण्यात आले. यापूर्वी सप्टेंबरमध्ये १९.६३ अब्ज आणि ऑगस्टमध्ये २०.०१ अब्ज व्यवहार झाले होते. NPCI च्या आकडेवारीनुसार, ऑक्टोबरमध्ये UPI द्वारे एकूण २७.२८ लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार झाले. सप्टेंबर आणि ऑगस्टच्या तुलनेत हे मूल्य लक्षणीयरीत्या अधिक आहे. गेल्या एका वर्षाच्या तुलनेत UPI व्यवहारांचे प्रमाण २५ टक्क्यांनी वाढले आहे, तर एकूण मूल्यातही १६ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.
एका दिवसात सर्वाधिक व्यवहार
१८ ऑक्टोबर रोजी UPI च्या माध्यमातून ७५४.३७ दशलक्ष (Million) व्यवहारांची विक्रमी नोंद झाली. UPI सुरू झाल्यापासून एका दिवसात झालेला हा आजवरचा सर्वात मोठा व्यवहार आहे. ऑक्टोबर महिन्यात सरासरी दैनिक व्यवहार ६६८ दशलक्ष इतके राहिले.
वाढीमागील मुख्य कारणे
तज्ञांच्या मते, UPI व्यवहारांमध्ये झालेली ही मोठी वाढ मुख्यतः सणासुदीचा काळ (Festive Season) आणि डिजिटल पायाभूत सुविधांचा (Digital Infrastructure) ग्रामीण भागापर्यंत झालेला विस्तार यामुळे झाली आहे. जास्तीत जास्त व्यावसायिक आता QR कोडद्वारे पेमेंट स्वीकारत असल्याने, भारत हळूहळू कॅशलेस इकॉनॉमीकडे (Cashless Economy) वाटचाल करत असल्याचे हे आकडे दर्शवतात.
IMPS आणि FASTag चा वापरही वाढला
ऑक्टोबर महिन्यात केवळ UPI च नव्हे, तर इतर पेमेंट पद्धतींमध्येही वाढ दिसून आली:
* IMPS: IMPS व्यवहारांचे प्रमाण ३ टक्क्यांनी वाढून ४०.४ कोटींपर्यंत पोहोचले. याचे एकूण मूल्य ८ टक्क्यांनी वाढून ६.४२ लाख कोटी झाले.
* FASTag: FASTag चा वापर ८ टक्क्यांनी वाढून ३६.१ कोटी झाला. याचे एकूण मूल्य ४ टक्क्यांनी वाढून ६,६८६ कोटी झाले, जे सणासुदीच्या काळात हायवेवर वाढलेला वापर दर्शवते.
