आजच्या या स्पर्धेच्या युगात ते हरवलेले दिवस पुन्हा कधीच परत येणार नाहीत, याची जाणीव मनाला हळवी करून जाते. तरीही, जेव्हा आपण थकतो, तेव्हा याच आठवणी आपल्याला पुन्हा उभं राहण्याचं बळ देतात.
चिंता, न भीती, फक्त हसू आणि स्वच्छ मन”
मित्रांनो, आठवतंय का ते बालपण? आजही एकांतात बसल्यावर मन भूतकाळाच्या गल्लीत कधी फेरफटका मारून येतं, हे समजतही नाही. बालपणाचे दिवस म्हणजे आपल्या आयुष्याच्या वहीतील सर्वात कोरी आणि सुंदर पानं आहेत. त्या दिवसांत वेळेची घाई नव्हती, भविष्याची चिंता नव्हती आणि जबाबदाऱ्यांचं तर ओझं मनाला स्पर्शही करत नव्हतं. ते वयच असं होतं, जिथे मन पूर्णपणे निष्पाप आणि स्वच्छ होतं.
शाळेच्या पहिल्या घंटेचा तो आवाज, दप्तराचं ओझं असूनही मित्रांसोबत मारलेल्या गप्पा आणि वर्गात केलेली ती छोटी-छोटी खोडी आजही चेहऱ्यावर हसू आणतात. शाळेतून घरी आल्यावर आईच्या हातचं ते गरम जेवण, ज्याची चव आजही कोणत्याही पंचतारांकित हॉटेलच्या जेवणाला लाजवेल अशी असायची. दुपारी सुट्टीत लंगडी खेळणं, लपंडाव खेळताना कोपऱ्यात दडून बसणं आणि संध्याकाळी अंगणात खेळताना झालेलं मनमोकळं हसणं, हे सगळं आजही आठवणींत जिवंत आहे.
बालपणातल्या छोट्या–छोट्या गोष्टींतच खरी श्रीमंती दडलेली होती. आज आपल्याकडे महागडी गॅजेट्स आहेत, पण त्याकाळी एका तुटलेल्या खेळण्यानेही जो आनंद दिला, तो आज कशातच मिळत नाही. कारण त्या खेळण्यामागे आपल्या कल्पनांचा रंग होता. वाळूच्या आणि मातीच्या घरात आमचे राजवाडे उभे राहायचे आणि साध्या लाकडी काठीमध्ये शत्रूला हरवणाऱ्या तलवारीची ताकद असायची. कागदाची होडी पावसाच्या पाण्यात सोडताना वाटणारा तो थरार आणि ती होडी पुढे गेल्यावर होणारा आनंद, हीच आमची खरी प्रगती होती. त्या काळात समाधानासाठी मोठ्या बजेटची किंवा ब्रँडेड गोष्टींची गरजच नव्हती.
त्या दिवसांत नात्यांची ऊब आजच्यापेक्षा जास्त जाणवायची. घराघरांत माणसांचा वावर असायचा. आजीच्या कुशीत शिरून ऐकलेल्या परीकथा आणि त्यातून मिळालेली संस्कारांची शिदोरी आजही आपल्याला संकटात सावरते. आजोबांनी फिरताना दिलेली शहाणपणाची शिकवण आणि शेजाऱ्यांशी असणारं जिव्हाळ्याचं नातं, हे सगळं मनाला सुरक्षिततेची भावना देणारं होतं. त्यावेळी शेजारचा काकाही हक्काने ओरडायचा आणि शेजारची काकूही प्रेमाने खाऊ द्यायची. आपुलकी ही शब्दांत न सांगता केवळ नजरेतून आणि वागण्यातून अनुभवता येणारी गोष्ट होती.
पावसाळ्यात चिखलात उड्या मारणं, सुट्टीत मामाच्या गावाला जाण्याची ती ओढ, एसटीच्या प्रवासात खिडकीपाशी बसण्यासाठी केलेली भांडणं आणि गावी गेल्यावर झाडावर चढून आंबे-कैऱ्या पाडणं... हे सगळं आता केवळ स्वप्नवत वाटतं. रात्रीच्या वेळी अंगणात चटई टाकून चंद्राच्या प्रकाशात चांदण्या मोजत झोपणं आणि पहाटे पक्षांच्या किलबिलाटाने जाग येणं, यासारखं दुसरं सुख नव्हतं.
आज मोठे होताना आयुष्य आपल्याला यश, पैसा आणि पद यांसारख्या अनेक जबाबदाऱ्या देतं. पण या धावपळीत आपण आपल्यातल्या त्या लहान मुलाला कुठेतरी विसरतो आहोत का? मनातल्या त्या बालभावनेला जिवंत ठेवणं आज खूप महत्त्वाचं झालं आहे. कधीतरी कामाच्या व्यापातून वेळ काढून निवांत हसणं, पावसात भिजणं आणि छोट्या गोष्टींत आनंद शोधणं हेच बालपणाचं खरं शहाणपण आहे. कारण वय वाढतं, शरीर बदलतं, पण मनाची ती निर्मळ दृष्टी आपण कायम सोबत ठेवू शकतो.
आजच्या या स्पर्धेच्या युगात ते हरवलेले दिवस पुन्हा कधीच परत येणार नाहीत, याची जाणीव मनाला हळवी करून जाते. तरीही, जेव्हा आपण थकतो, तेव्हा याच आठवणी आपल्याला पुन्हा उभं राहण्याचं बळ देतात. कुणीतरी म्हटलं आहे की, “आठवणी म्हणजे काळाच्या ओघात न विझणारे दिवे आहेत.” आणि खरंच, त्या दिव्यांच्या प्रकाशातच आपलं आजचं आयुष्य उजळून निघतं. हरवलेले दिवस गेले असले, तरी त्यांच्या पाऊलखुणा आपल्या हृदयावर कायमच्या कोरल्या गेल्या आहेत. त्या आठवणींची ही श्रीमंती आपण मरेपर्यंत जपून ठेवली पाहिजे, कारण तीच आपली खरी संपत्ती आहे.
- विभा सालेलकर
