गेल्या चार वर्षांहून अधिक काळ स्त्रियांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी व स्वत: च्या पायावर उभे राहण्यास सक्षम करण्यासाठी त्या अथक परिश्रम करीत आहेत.
साै. प्रीती केरकर यांचे अगदी लहान वयातच लग्न झाले. लग्नानंतर दोन मुलंही तिच्या संसारावेलीवर फुलली. गृहिणी म्हणून घराची जबाबदारी संभाळताना २००३ हे वर्ष त्यांच्या आयुष्यातील एक महत्त्वाचा बिंदू ठरले. त्यांनी थिवीच्या 'जांभळेश्वर स्वयं सहाय्य गटा' त प्रवेश केला. या गटात त्यावेळी ज्येष्ठ नागरिकांपासून तरुणांपर्यंत बरेच सदस्य होते. प्रीती केरकर यांनी एंजेल रिंग्ज, फेणोरी, कमी तेलाचे लिंबू लोणचे इत्यादी खाद्यपदार्थ ही उत्पादने बनवून ती दुकानात विक्री करण्यास सुरुवात केली. कालांतराने ग्रूपची खाती आणि ऑडिटच्या कामांमध्ये लक्ष घालायलाही सुरुवात केली. त्यांनी आपल्या पतीसोबत बचत गटांकडून मिळालेल्या आर्थिक कर्जातून स्वत: चा टूरचा व्यवसाय सुरू केला होता. २०१६ मध्ये बार्देश तालुक्याची प्रभाग संसाधन व्यक्ती म्हणून 'डीआरडीए'मध्ये त्यांनी प्रवेश केला.
गेल्या चार वर्षांहून अधिक काळ स्त्रियांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी व स्वत: च्या पायावर उभे राहण्यास सक्षम करण्यासाठी त्या अथक परिश्रम करीत आहेत. त्यासाठी त्यांनी विविध कार्यक्रम सुरू केले आहेत, ज्यात बचत गटांची संकल्पना, रोजीरोटी, पंचसूत्री, खाती इत्यादी विषयांवर प्रशिक्षण दिले गेले आहे. आतापर्यंत सुमारे ६४ बचत गट आणि ८ ग्राम संघटना शिवोली -मार्ना, ओशेल,सडये -शिवोली, नास्नोडा, उगाशे, हळदोणा, मयडे या ग्रामपंचायतींच्या अंतर्गत त्यांच्या मार्गदर्शनाने स्थापन केल्या गेल्या. कृषी विभागाच्या मदतीने आळंबी लागवड प्रशिक्षण कार्यक्रम ही घेण्यात आला. या कार्यक्रमामुळे २० पेक्षा जास्त महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यास सक्षम केले.
आरबीआय कर्ज वितरण कार्यक्रम हा त्यांचा दुसरा मुख्य कार्यक्रम होता, ज्यामुळे महिलांना त्यांचा स्वतःचा लघुउद्योग सुरू करण्यास मदत केली. टेलरिंग आउटलेट्स, ब्युटी पार्लर आणि बुटीक इत्यादी सुरु केले गेले. एसएचजी महिलांना शिवोली मतदारसंघाचे आमदार आणि ब्लॉकच्या सीआरपींच्या मदतीने त्यांच्या उत्पादनांची विक्री करण्यात आली. शिवोलीतील मुख्य जंक्शनवर त्यांनी एक लहान दुकान उघडले. या छोट्या दुकानात बचत गट सदस्यांनी बनविलेल्या वस्तू आणि खाद्यपदार्थ विक्रीस ठेवले.
ऑक्टोबर २०१९ मध्ये, गोवा राज्य हे व्हायब्रंट गोवा या ग्लोबल बिझिनेस समितीचे यजमान होते. या शिखर परिषदेत ३०० हून अधिक परदेशी प्रतिनिधी आणि ४०० हून अधिक भारतीय प्रतिनिधी उपस्थित होते. प्रीती केरकर यांनी बचत गट आणि व्हायब्रंट संघ यांच्यात समन्वयक म्हणून त्यावेळी काम केले. गोव्याच्या संस्कृतीचे सर्वोत्कृष्ट प्रतिनिधित्व करणारी सर्वोत्कृष्ट उत्पादने शोधण्यासाठी त्या दुर्गम भागात गेल्या. या शिखर परिषदेत स्टॉल्स लावण्यात आले आणि मसाले, सेंद्रिय तांदूळ, नैसर्गिक गोष्टींपासून बनविलेल्या चटई आणि नारळाच्या झाडाची पाने, बाळांचे कपडे, बेबी ब्लँकेट्स, लहान मुलांच्या गाद्या, सुवासिक मेणबत्त्या आणि इतर अनेक वस्तू ठेवण्यात आल्या. या कार्यक्रमासाठी १०० एसएचजीपेक्षा जास्त सदस्य सहभागी होते. नोव्हेंबर २०१९ मध्ये, प्रीती केरकर यांनी मुंबईतील वर्ल्ड ट्रेड सेंटर प्रदर्शनात हजेरी लावली. तिथे त्यांनी अनेक गोवन उत्पादनांची जाहिरात केली.
करोना महामारी आणि लॉकडऊन
कोविडकाळातील लॉकडाऊन प्रत्येकासाठी मोठा तोटा होता. करोनाची भीती सर्वत्र होती. सुरुवातीच्या काळात, जेव्हा लॉकडाऊन झालेही नव्हते तेव्हा त्यांनी या प्राणघातक आजाराच्या प्रतिबंधासाठी काहीतरी करण्याची पूर्वतयारी केली. बचत गटातील महिलांना धुण्यायोग्य व पुन्हा वापरण्यायोग्य असे फेस मास्क बनविले. आरोग्य विभागाने दिलेल्या मार्गदर्शक सुचनेनुसार सुव्यवस्थित आणि एकसमान पद्धतीने मास्क तयार केले. मास्कचा पहिला नमुना मंजुरीसाठी शिवोली प्राथमिक आरोग्य केंद्राच्या आरोग्य अधिकाऱ्यांना दाखवला गेला आणि त्यानंतरच मास्कचे उत्पादन सुरू केले. या कार्यक्रमांतर्गत १०६ हून अधिक महिलांना रोजीरोटी मिळविण्याची संधी मिळाली. स्टिचिंगच्या कामात सामील असलेल्या प्रत्येक महिलेने जवळपास १५००० / - रुपये कमविले. ५०,००० हून अधिक फेस मास्क बनविले गेले आणि ते खासगी तसेच सार्वजनिक क्षेत्राकडे वितरित केले गेले.दुर्गम भागातील गरिबांना रेशन, किराणा, धान्य आणि इतर मुलभूत वस्तू दिल्या . लाटंबार्से गाव आणि मयडेमधील वृद्धाश्रम येथेही त्यांनी या वस्तू पुरविल्या.
कोविड दरम्यान आव्हाने व समस्या
लॉकडाऊनमुळे सर्व वाहतूक व दुकाने बंद होती. लोकांना घराबाहेर जाण्याची परवानगी नव्हती आणि फेस मास्क ही काळाची गरज असल्याने मुखवटा पुरवठा करण्यासाठी आरोग्य केंद्र, पोलिस विभाग यांचे कॉल त्यांना येत होते. या परिस्थितीत, त्यांनी म्हापसा नगरपरिषदेच्या मुख्य अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधला आणि मुखवटा बनवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या कपड्यांचे साहित्य मिळविण्यासाठी एखाद्या कपड्यांच्या दुकानातील मागचा भाग उघडण्यासाठी परवानगी देण्याची विनंती केली. अशाप्रकारे तिने फेसमास्क पुरवले.
(गोवा सार्वजनिक प्रशासन आणि ग्रामीण विकास संस्था (GIPARD) यांच्या सौजन्याने.)
