पाकिस्तान आणि अफगाणिस्तान यांच्यातील सीमा व्यापार पूर्णपणे ठप्प झाल्यामुळे दोन्ही देशांच्या अर्थव्यवस्थांना मोठा धक्का बसला आहे. बलुचिस्तानमधील व्यापारी संघटनांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सीमा बंद असल्यामुळे पाकिस्तानला दररोज सुमारे २०० दशलक्ष पाकिस्तानी रुपयांचे (२० कोटी रुपये) मोठे नुकसान होत आहे. या संकटामुळे सीमावर्ती भागातील हजारो व्यापारी आणि कामगारांच्या उदरनिर्वाहाचा प्रश्न गंभीर बनला असून, ते बेरोजगारीच्या संकटात सापडले आहेत. चमन चेंबर ऑफ कॉमर्स अँड इंडस्ट्रीचे अध्यक्ष हाजी अब्दुल नफाय जान अचकजई यांनी कराची येथे घेतलेल्या पत्रकार परिषदेत या चिंताजनक परिस्थितीवर प्रकाश टाकला.
अचकजई यांनी सांगितले की, केवळ व्यापारच थांबला नाही, तर शेकडो पाकिस्तानी व्यापारी आणि कामगार अफगाणिस्तानात अडकले आहेत. पाकिस्तान-अफगाण सीमेवरील चमन, तोरखम आणि अंगूर अड्डा यांसारख्या सर्व प्रमुख सीमा व्यापार स्थळांवर व्यापार पूर्णपणे थांबला आहे. या सीमा बंदीचा थेट परिणाम पाकिस्तानच्या मध्य आशियाई देशांशी होणाऱ्या एकूण व्यापारावर देखील झाला आहे, कारण या सीमा मध्य आशियाई देशांकडे जाणारे प्रमुख मार्ग आहेत. दोन्ही देशांमधील बहुतेक निर्यात आणि आयात नाशवान वस्तूंशी संबंधित आहेत. सीमा दीर्घकाळ बंद राहिल्यास फळे, औषधे, कपडे आणि इतर वस्तूंचे मोठे नुकसान होत आहे, ज्यामुळे व्यापाऱ्यांचे कोट्यवधी रुपयांचे भांडवल धोक्यात आले आहे. अनेक व्यापाऱ्यांच्या पासपोर्टवरील व्हिसाची मुदत संपली आहे, ज्यामुळे ते अफगाणिस्तानात अवैधरित्या अडकून पडले आहेत आणि त्यांची सुटका करणे एक आव्हान बनले आहे.
या सीमा बंदीमुळे पुरवठा साखळीवर मोठा परिणाम झाला आहे. जर ही परिस्थिती अधिक काळ कायम राहिली, तर पाकिस्तानच्या आधीच नाजूक असलेल्या अर्थव्यवस्थेवर मोठा आणि गंभीर धक्का बसू शकतो. अचकजई यांनी व्यक्त केलेल्या अंदाजानुसार, या बंदीमुळे पाकिस्तानच्या आयात-निर्यात व्यापाराला दररोज सुमारे ८५० दशलक्ष पाकिस्तानी रुपयांचे (८५ कोटी) प्रचंड नुकसान होत आहे. हे नुकसान दररोजच्या स्थानिक व्यापाराच्या २०० दशलक्ष रुपयांच्या नुकसानीपेक्षा खूप मोठे आहे आणि थेट देशाच्या एकूण व्यापार संतुलनावर परिणाम करत आहे.
सीमा बंदी होण्यापूर्वी दोन्ही देशांमध्ये वस्तूंची नियमित देवाणघेवाण होत होती. आता दोन्ही देशांचे हजारो ट्रक सीमेवर अडकून पडले आहेत. हाजी अब्दुल नफाय जान अचकजई यांनी दोन्ही देशांच्या सरकारांना त्वरित चर्चा सुरू करून सीमा पुन्हा उघडण्याचे आवाहन केले आहे, जेणेकरून व्यापार आणि रोजगार पुन्हा रुळावर आणता येतील.
- सुदेश दळवी
