एका सुंदर गावात राकेश नावाचा एक निष्णात कलाकार राहत होता. तो आपल्या हातांनी मातीच्या अप्रतिम गणेशमूर्ती तयार करत असे. त्याच्या मूर्तींमध्ये एक वेगळेच चैतन्य होते, कारण त्या केवळ मातीपासून बनवलेल्या नव्हत्या, तर त्यात त्याचे प्रेम आणि निसर्गाप्रती आदरही होता.
एके दिवशी शहरातून त्याचा मित्र रोहन त्याला भेटायला आला. रोहन शहरातल्या झगमगाटात राहणारा, आधुनिक विचारांचा तरुण होता. राकेशने त्याला त्याचे कला दालन दाखवले, जिथे अनेक सुंदर गणेशमूर्ती तयार होत्या. रोहनने त्या मूर्तींकडे पाहिले आणि म्हणाला, “अरे राकेश, तू अजूनही मातीच्या मूर्ती बनवतोस? त्या बनवायला किती वेळ आणि मेहनत लागते! त्यापेक्षा प्लास्टर ऑफ पॅरिसच्या (PoP) मूर्ती बनव. त्या लवकर तयार होतात आणि दिसायलाही खूप आकर्षक दिसतात.”
राकेशने स्मितहास्य केले. त्याचवेळी त्यांचा दुसरा मित्र मोहन तिथे आला. मोहन एक निसर्गप्रेमी होता आणि त्याला पर्यावरणाची खूप काळजी होती. तिघेही एका जवळच्या बागेत गप्पा मारण्यासाठी गेले.
गप्पांच्या ओघात रोहनने पुन्हा आपला मुद्दा मांडला, “राकेश, तू माझ्या मताचा विचार कर. PoP मूर्ती बनवणे सोपे आहे आणि त्यात भरपूर फायदाही होतो. माती स्वच्छ करणे, ती योग्य आकारात आणणे यात खूप कष्ट असतात.”
मोहनने शांतपणे रोहनचे बोलणे ऐकून घेतले आणि मग तो म्हणाला, “रोहन, तू म्हणतोस ते बरोबर आहे. PoP मूर्ती दिसायला खूप सुंदर असतात, पण त्या पर्यावरणासाठी खूप हानिकारक आहेत. त्यांना पाण्यात विरघळायला खूप जास्त वेळ लागतो. त्यामुळे आपल्या नद्या, तलाव आणि समुद्र प्रदूषित होतात. त्यातील रसायने जलचरांसाठी (पाण्यातील प्राण्यांसाठी) विषारी असतात आणि पाण्याचे प्रदूषण
करतात.”
मोहनने पुढे सांगितले, “पण राकेशच्या मातीच्या मूर्ती निसर्गाला कुठलाही त्रास देत नाहीत. त्या पाण्यात सहज विरघळून जातात. माती पुन्हा मातीतच मिसळते. त्यात कोणतेही रसायन नसते, म्हणून जलचरांना धोका नसतो आणि पाणीही स्वच्छ राहते.”
रोहन विचार करू लागला. त्याने कधीच या गोष्टीचा इतका गंभीरपणे विचार केला नव्हता. त्याला आपली चूक लक्षात आली. त्याने राकेश आणि मोहनकडे पाहिले आणि म्हणाला, “तुम्ही दोघेही अगदी बरोबर आहात. मी केवळ आकर्षक दिसणाऱ्या गोष्टींच्या मागे लागलो होतो आणि त्यांच्या परिणामांचा विचारच केला नव्हता. यावर्षीपासून मी फक्त मातीच्या गणेशमूर्तीच घरी आणीन आणि माझ्या मित्रांनाही पर्यावरणाची काळजी घेण्याचा संदेश देईन.”
राकेश आणि मोहनला खूप आनंद झाला. त्यांनी रोहनचे अभिनंदन केले. राकेश म्हणाला, “मित्रा, जेव्हा एखादा कलाकार निसर्गाशी जोडला जातो, तेव्हाच त्याची कला पूर्ण होते. आज तू हे समजून घेतलंस, याचा मला खूप आनंद आहे.”
त्या दिवसापासून, राकेशच्या मूर्तींची ख्याती सर्वत्र पसरली. लोक केवळ त्याच्या कलेमुळेच नव्हे, तर त्याच्या पर्यावरणाबद्दलच्या जागरूकतेमुळेही त्याच्याकडे आकर्षित होऊ लागले. राकेशच्या कलेने, मोहनच्या ज्ञानाने आणि रोहनच्या बदलाने सर्वांना एक महत्त्वाचा संदेश दिला. कला आणि निसर्ग एकत्र आले, तरच खरी सुंदरता आणि शाश्वतता मिळते.
नीती : खरी भक्ती तीच, ज्यात निसर्गसंवर्धनाचाही समावेश असतो.
प्रशंसा प्रताप न्हांयगिणकर
वर्ग : आठवी
डॉन बॉस्को हायस्कूल, तुये-पेडणे
