आक्रमक प्रजाती आणि अनियोजित वृक्ष लागवड धोक्याची सूचना

पणजी : आक्रमक प्रजातींनी स्थानिक वनस्पतींना धोका निर्माण केला आहे. अनियोजित वृक्ष लागवडीमुळे वन्य औषधी वनस्पतींना फटका बसू शकतो. गोवा जैवविविधता मंडळाच्या अहवालात (Goa Biodiversity Council Report) असे म्हटले आहे की, गोव्यातील (Goa) वनस्पतींचा अभ्यास  आणि संवर्धन (Study and conservation of Plant) करणे आवश्यक आहे.

जैवविविधता मंडळाने वनस्पती जैवविविधता आणि औषधी वनस्पतींवर तयार केलेला जैवविविधता कृती आराखडा अहवाल. एम.के. जनार्थनम आणि त्यांच्या टीमने केलेल्या विश्लेषणातून ही माहिती समोर आली आहे.

या विश्लेषणात असे म्हटले आहे की, आक्रमक प्रजाती गोव्यातील मूळ प्रजाती नष्ट करण्यासाठी उठल्या आहेत. मोकळ्या जागेत अनियोजित वृक्ष लागवड हा वन्य औषधी वनस्पतींसाठी थेट धोका आहे. झाडे आणि लोकांमधील तुटलेला संबंध देखील धोका वाढवतो. हवामान बदल अभ्यासासाठी कोणताही मूलभूत फेनोलॉजी शास्त्र डेटा नाही.

गोव्यात मुबलक प्रमाणात वनस्पतींचे तळ आहेत; परंतु या वनस्पतींचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे. औषधी वनस्पती आणि संवर्धन संग्रहालये तसेच डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून या वनस्पतींच्या नोंदींना वाव आहे.

पठारावरील वनस्पती, शुष्क क्षेत्रातील जैवविविधता, वाळूच्या टेकड्या  यासारख्या धोक्यात असलेल्या विशिष्ट परिसंस्थांकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे. अहवालात असे सुचवले आहे की, खाण्यायोग्य आणि वापरण्यायोग्य वन्य प्रजातींची लागवड कमी करणे आवश्यक आहे.

राज्यातील संपूर्ण वनस्पतींचे स्थानिक नावे, ओळखण्याच्या पद्धती, छायाचित्रांसह अहवाल इंग्रजी, कोकणी आणि मराठी पुस्तकांमध्ये तसेच डिजिटल आवृत्त्यांमध्ये प्रकाशित केले पाहिजेत.

जर राज्यात वनस्पती संग्रहालय स्थापन करायचे नसेल, तर गोवा विद्यापीठातील संग्रहालये मजबूत केली पाहिजेत. सुरूवातीला, गोव्यातील काही पंचायतींमधून काही वनस्पती गोळा करण्याचा प्रयत्न करा. स्थानिक वनस्पतींचे संरक्षण सुनिश्चित करताना आक्रमक प्रजातींचे नियमित आणि नियोजित निर्मूलन करण्याची शिफारस अहवालात केली आहे.