लाखांच्या आयटी नोकऱ्या सोडून तनुश्री आणि शशिशेखर यांनी 'रोल द डाईस' सुरू केले. मोबाईल गेम्सच्या गर्दीत हरवलेल्या भारतीय पारंपरिक खेळांना पुनर्जीवित करून, त्यांनी संस्कृती रक्षणाची मोठी क्रांती साधली.
मुंबईच्या चकचकीत आयटी जगात दोन स्वप्न पाहणारे जीव होते. तनुश्री आणि शशिशेखर. दोघांच्याही खात्यात दर महिन्याला लाखोंचा पगार जमा होत होता, ज्या पगारासाठी आजची तरुण पिढी धावते. संगणकाच्या स्क्रिनसमोर दिवस रात्र घालवत त्यांची 'करिअर'ची इमारत दिमाखात उभी होती. पण, म्हणतात ना, काही गोष्टी पैशापेक्षा खूप मोठ्या असतात... त्या थेट आत्म्याला स्पर्श करतात!
२०१३ साली तनुश्री आई झाली आणि तिच्या आयुष्यात एक गोड वळण आले. जेव्हा ती आपल्या चिमुकल्याकडे पाहत होती, तेव्हा तिच्या मनात एक हुरहूर दाटून आली. आजूबाजूला पाहिलं तर सगळीकडे फक्त मोबाईल गेम्सचा कल्लोळ, व्हिडिओ गेम्सची गर्दी... आणि या धावपळीत आपल्या मातीने दिलेले, आपल्या संस्कृतीने शिकवलेले मौल्यवान खेळ कुठेतरी हरवून गेले होते! ज्या खेळांनी आपल्या बालपणात आनंद भरला, एकत्र खेळायला शिकवलं, ते आजच्या पिढीला माहीतही नव्हते.
या विचाराने तनुश्रीच्या मनात एक खोल बीज रुजलं. आपल्या वारसाची ही अमूल्य ठेव, हे पारंपारिक खेळ पुन्हा जिवंत करायचेच! हा केवळ एक व्यवसाय नाही, तर आपल्या मातीशी आणि संस्कृतीशी जोडलेली एक भावनिक गाठ आहे, हे तिने ओळखले.
तिने एक धाडसी निर्णय घेतला. तिने स्वतःच आपल्या हातांनी, अत्यंत प्रेमाने, हे खेळ बनवायला सुरुवात केली. पगडे, चौकाबारा, गंजिफा. आई आणि मैत्रिणीच्या मदतीने तिने रंगांचे सुंदर फॅब्रिक आणि दोऱ्या वापरून हे खेळ शिवले. हे खेळ केवळ दिसायला सुंदर नव्हते, तर त्यांना एक खास ‘आपला’ सुगंध होता. सुरुवातीला घरातल्या मुलांसाठी आणि जवळच्या लोकांसाठी बनवलेले हे खेळ, पाहता पाहता सगळ्यांना आवडू लागले आणि हळूहळू ऑर्डर्स येऊ लागल्या.
आणि इथेच, या गोड प्रवासाच्या वळणावर, तनुश्री आणि शशिशेखर यांनी एक अविस्मरणीय निर्णय घेतला. त्यांनी एका क्षणात, लाखोंच्या पगाराची ती सुरक्षित नोकरी सोडण्याचा त्याग केला! कारण त्यांच्या हृदयाला आता एक नवा आणि अधिक मोठा उद्देश गवसला होता. त्यांनी आपल्या ब्रँडला ‘Roll the Dice’ हे सुंदर नाव दिले.
या प्रेमळ दांपत्याने फक्त जुने खेळ पुन्हा बनवले नाहीत, तर त्यांनी एक सांस्कृतिक संशोधन यात्रा सुरू केली. प्रत्येक खेळाची कथा, त्याचा इतिहास, नियम आणि त्यामागचे सांस्कृतिक महत्त्व... हे सर्व त्यांनी मंदिरांमध्ये, गावातील वडीलधाऱ्या लोकांकडून, अगदी प्रेमाने आणि आस्थेने शोधून काढले. जणू हरवलेला ठेवा पुन्हा गोळा करायचा!
त्यांनी आपल्या उत्पादनांची गुणवत्ता वाढवताना पर्यावरणपूरकतेची जोड दिली. कार्डबोर्ड सोडून टिकाऊ टिन बॉक्स, लाकडी प्यादे, आणि शंख-शिंपल्यांच्या गोड कावळ्यांचा वापर केला. आज त्यांच्याकडे १७ हून अधिक पारंपरिक खेळांचा संग्रह आहे—ज्यात रामायण पझल, पतंग बनवण्याचे खेळ, मोदक रेस असे अनेक खेळ आहेत. प्रत्येक खेळ हाताने बनवलेला, पर्यावरणाला जपणारा आणि आपल्या भारतीय संस्कृतीचं दर्शन घडवणारा आहे.
२०१९ मध्ये त्यांनी आपले ऑनलाइन स्टोअर सुरू केले आणि २०२२ मध्ये मैसूर येथे त्यांनी एक ‘अनुभव केंद्र’ सुरू केले. जिथे लोक प्रत्यक्ष येऊन या खेळांचा आनंद घेऊ शकतात. आज त्यांचा व्यवसाय दर महिन्याला साधारण रू.२ लाख कमावतोय, पण त्याहून मोठी कमाई म्हणजे, आज हजारो मुलं आणि पालक पुन्हा एकदा आपल्या मातीच्या खेळांशी जोडले जात आहेत.
२०२३ मध्ये त्यांना ‘Startup Karnataka Elevate’ हा मानाचा पुरस्कार मिळाला, ही त्यांच्या परिश्रमाची पावती होती.
दोन सॉफ्टवेअर इंजिनिअरनी लाखोंचा पगार सोडून, आपल्या संस्कृतीला पुनर्जीवित करण्याची जी हिंमत दाखवली, ती केवळ एक यशोगाथा नाही... ती आहे हजारो लोकांसाठी प्रेरणा! कारण जेव्हा तुमचे प्रेम, संस्कृती आणि निस्सीम मेहनत एकत्र येतात, तेव्हा यशाची गोडी कितीतरी पटीने वाढते. मग ती आयटीच्या जगात असो, किंवा चौकाबारा-पगडेच्या या सुंदर पटावर!
हा केवळ व्यवसाय नाही, हा भारतीय मातीला केलेला एक हळवा मुजरा आहे!
- स्नेहा सुतार
