ग्लोबल वॉर्मिंगमुळे आर्कटिकमध्ये धोक्याची पातळी ४ पट वाढली : आययूसीएनचा गंभीर इशारा
अबुधाबी: जगातील सर्वात मोठी संस्था इंटरनॅशनल युनियन फॉर कॉन्झर्व्हेशन ऑफ नेचरने नुकत्याच जारी केलेल्या 'रेड लिस्ट' मध्ये ४० हजारांहून अधिक वन्यजीव आणि पक्ष्यांच्या प्रजातींवर विलुप्तीचे मोठे संकट असल्याची गंभीर माहिती दिली आहे. जागतिक तापमानवाढ आणि औद्योगिक क्रांतीमुळे एकंदरीत नैसर्गिक परिसंस्था धोक्यात आली असून, आर्कटिक सील आणि पक्षी प्रजातींना सर्वाधिक धोका असल्याचे आययूसीएनने म्हटले आहे.
आययूसीएन च्या रेड लिस्टमध्ये सामील होणाऱ्या प्रजातींच्या संख्येत विक्रमी वाढ
आययूसीएनने शुक्रवारी अबू धाबी येथे झालेल्या जागतिक संवर्धन परिषदेत ही नवीन 'धोक्यातील प्रजातींची यादी' (रेड लिस्ट) जाहीर केली. या यादीत आता एकूण १,७२,६२० प्रजातींचा समावेश आहे, त्यापैकी तब्बल ४८,६४६ प्रजातींवर विलुप्त होण्याचे थेट संकट आहे. आययूसीएनच्या महासंचालक ग्रेथेल अगुइलर यांनी या परिस्थितीवर चिंता व्यक्त करताना सांगितले की, "हे नवीन जागतिक अपडेट स्पष्टपणे दर्शवते की, मानवी गतिविधींचा निसर्गावर आणि हवामानावर किती वाईट परिणाम होत आहे."
आर्कटिकमध्ये ४ पट वेगाने ग्लोबल वॉर्मिंग, 'सील'च्या अनेक प्रजाती धोक्यात
आययूसीएनच्या म्हणण्यानुसार, आर्कटिक प्रदेशात ग्लोबल वॉर्मिंग इतर ठिकाणांपेक्षा चार पट वेगाने होत आहे. यामुळे समुद्रातील बर्फाचे प्रमाण आणि बर्फ टिकून राहण्याचा कालावधी लक्षणीयरीत्या कमी झाला आहे. याचा थेट परिणाम थंड प्रदेशात राहणाऱ्या सीलसारख्या प्राण्यांच्या नैसर्गिक अधिवासावर झाला आहे. विशेषतः 'हूडेड सील'ची स्थिती 'संवेदनशील' वरून आता थेट 'संकटग्रस्त' श्रेणीत बदलण्यात आली आहे.
समुद्री जहाजांची वाढलेली ये-जा, खाणकाम, तेल उत्खनन, मोठ्या प्रमाणावरील मासेमारी आणि शिकार यांसारख्या मानवी कारवाया देखील सीलसाठी धोकादायक ठरले आहेत. नॉर्वेजियन पोलर इन्स्टिट्यूटच्या शास्त्रज्ञ किट कोवाक्स यांनी चिंता व्यक्त केली की, पूर्वी स्वालबार्ड द्वीपसमूहात ५ महिने समुद्री बर्फ जमा असायचा, जो आता हिवाळ्यातही पूर्णपणे बर्फमुक्त आहे.
पक्ष्यांच्या ६१% प्रजातींची संख्या घटली
पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठीचा धोका मुख्यत्वे जंगलतोड आणि शेतीचे वाढते क्षेत्र यामुळे त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासाचा नाश होण्यामुळे आहे. आययूसीएनच्या पक्षी रेड लिस्ट अहवालानुसार, पक्ष्यांच्या प्रजातींच्या एकूण संख्येत तब्बल ६१ टक्के घट झाली आहे, जी २०१६ मध्ये ४४ टक्के होती आणि आता वाढली आहे. जगातील एकूण ११,१८५ पक्षी प्रजातींपैकी १,२५६ प्रजाती सध्या जागतिक स्तरावर 'संकटग्रस्त' म्हणून नोंदवल्या गेल्या आहेत.
हे पक्षी अन्नसाखळीतील महत्त्वाचे घटक असून, त्यांच्या विनाशाचा परिणाम संपूर्ण परिसंस्थेवर होणार आहे. मानवाचे निसर्गाच्या साधनांवर तुटून पडणे आता तातडीने नियंत्रण मिळवून हवामान बदलांना रोखल्याशिवाय या नैसर्गिक संकटावर मात करणे शक्य नाही, असा इशारा शास्त्रज्ञांनी दिला आहे.
