बांगलादेशमध्ये जरी निवडणुकीची अधिकृत तारीख अद्याप निश्चित झालेली नसली तरी तेथील राजकारण हळूहळू निवडणुकांकडे वाटचाल करत आहे, असे दिसून येते. देशाचे मुख्य सल्लागार मोहम्मद युनूस यांनी संकेत दिले आहेत की या वर्षी डिसेंबरमध्ये किंवा पुढील वर्षी जानेवारीमध्ये निवडणुका होऊ शकतात.
शेख हसीना यांची अवामी लीग आणि खालेदा झिया यांची बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी (बीएनपी) सारखे पारंपारिक पक्ष त्यासाठी तयारीत व्यस्त आहेत. त्याच वेळी, विद्यार्थी चळवळीतून उदयास आलेला नॅशनल सिटिझन पार्टी (एनसीपी) हा नवीन राजकीय पक्ष देखील एक महत्त्वाची शक्ती म्हणून स्वतःला स्थापित करू लागला आहे. बीएनपी आणि जमात-ए-इस्लामीने सर्व ३०० जागा लढवण्याची तयारी दर्शवली आहे. बीएनपी नेत्या खालिदा झिया सोमवारी लंडनहून बांगलादेशला पोहोचणार आहेत.
यावेळी बांगलादेशच्या राजकारणात विद्यार्थी संघटनांची भूमिका महत्त्वाची दिसते. राष्ट्रीय नागरिक पक्षाने महाविद्यालये आणि गावांमध्ये सक्रिय होऊन आपला ठसा उमटवण्यास सुरुवात केली आहे.
दक्षिणेकडील प्रदेशातील प्रमुख संघटक हसनत अब्दुल्ला यांच्या मते, सुधारणा आणि अवामी लीगवर बंदी घातल्याशिवाय निवडणुका होऊ शकत नाहीत. आम्ही दोन्ही ध्येयांवर समांतरपणे काम करत आहोत. राष्ट्रवादी काँग्रेसच्या या भूमिकेचा परिणाम आगामी निवडणुकांमधील राजकीय समीकरणांवर होऊ शकतो.
अवामी लीग देखील निवडणुकीची तयारी करत आहे. परंतु पक्षाच्या वरिष्ठ नेत्या आणि माजी पंतप्रधान शेख हसीना भारताला गेल्यापासून पक्षाला नेतृत्वाच्या संकटाचा सामना करावा लागत आहे. पक्षाला बंदी येण्याची भीती आहे. पक्षाच्या वरिष्ठ नेत्यांच्या मते, सर्व ३०० जागांसाठी पर्यायी उमेदवारांची यादी तयार करण्यात आली आहे. तथापि, पक्ष नेत्यांच्या हत्या आणि अटकेबद्दल तीव्र चिंता व्यक्त केली जात आहे.
संघटनेच्या एका वरिष्ठ नेत्याच्या मते, निष्पक्ष निवडणुका झाल्यास पक्ष परीक्षेला तोंड देण्यास तयार आहे. परंतु सध्याच्या सरकारच्या हेतूंबद्दल शंका कायम आहेत, ज्यामुळे पक्षाची रणनीती आव्हानात्मक बनली आहे.
खालिदा यांच्या बीएनपीने सर्व ३०० जागा लढवण्याचा दावा केला आहे. पक्षाची विद्यार्थी संघटना विद्यापीठ परिसरात सक्रिय आहे आणि वारंवार बैठका घेते. बीएनपीच्या प्रवक्त्या फरजाना शर्मीन पुतुल यांच्या मते, पक्ष निवडणुकीसाठी मानसिकदृष्ट्या तयार आहे. तथापि, पक्षावर निधी संकलन आणि तळागाळातील राजकीय प्रभावाचा आरोप आहे.
सुदेश दळवी, गोवन वार्ता
