दोघांचेही वय आता वाढत चालले होते. आजारानंतर मात्र तो तिला जीवापाड जपू लागला. वरून कठोर वृक्ष वाटणारा आपला नवरा किती चांगला आणि मायाळू याची प्रचिती तिला आता पावलोपावली जाणवत होती.
तिच्या मनात अनेक विचारांचे जणू भयंकर मोठे वादळ घोंगावत होते. ती एकदम चूप. तिला कुणाशी काहीच बोलावेसे वाटत नव्हते. हॉस्पिटल ऑपरेशन थिएटरच्या बाहेर बाकड्यावर बसून सगळेच दबक्या आवाजात एकमेकांशी बोलत होते. तिच्या शेजारी बसलेली "अस्मि" तिच्याशी बोलण्याचा प्रयत्न करत होती, पण ती मात्र एकदम चूप. तोंडाला कुलूप लावल्यासारखी... तिच्या मुखातून एकही शब्द निघत नव्हता, पण तिच्या मनात मात्र विचारांचे काहूर माजले होते. बाहेर भयंकर उकाडा... हॉस्पिटलच्या त्या गार एसीतही उकाडा जाणवत होता... पण मनूचे हातपाय गार गार झाले होते. आपल्या पायांना मुंग्या येतात असे तिला वाटत होते. ज्याच्यावर आपण निस्सीम प्रेम केले तो असा हॉस्पिटलमध्ये... अगदी अवचित... ध्यानीमनी नसताना...? ऑपरेशन थिएटरच्या बाहेर त्या बाकड्यावर बसल्या बसल्या अनेक विचार तिच्या मनात सतावत होते... अगदी लग्न झाल्यापासून त्याचा स्वभाव तसा तो राखीव पण मायाळू. खाण्यापिण्याची बंधने न पाळता बिनधास्त मनमुराद खाणारा, जेवणारा.
मनूचे लग्न झाले आणि ती खेड्यातून शहरात आली. मध्यमवर्गीय कुटुंबात वाढलेली ती अत्यंत देखणी, हुशार, तितकीच कर्तबगार आणि कष्टाळू. मनू मात्र अगदी डाएट फॉलो करणारी... आपल्या आणि इतरांच्याही तब्बेतीला जपणारी... आपण खूप शिकावे ही तिची इच्छा. लग्नानंतर तिच्या पुढील शिक्षणाची इच्छा त्याने नवरा म्हणून मनापासून पूर्ण केली. तो स्वतः खूप हुशार. अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत त्याने विद्या संपादन केली. अनेक शिष्यवृत्ती घेत घेत तो इंजिनियर झाला व त्याने स्वतःचा व्यवसाय सुद्धा सुरू केला.
शून्यातून आपले जग निर्माण केले व ते टिकविण्यासाठी लग्नानंतर तिने त्याला साथ दिली. चांगल्या कंपनीत मिळणारी नोकरी सोडून तिने स्वतःला त्याच्या व्यवसायात झोकून दिले. त्याचा भला मोठा दोन मजली दुकानांचा शोरूम ती व्यवस्थित सांभाळत होती. तो बाहेरची कामे बघायचा. तो म्हणजे इतरांशी प्रामाणिकपणे वागणारा सच्चा दिलाचा... कामधंद्यात स्वतःला व्यस्त ठेवणे हा त्याचा जणू स्वभावच. तिला तिच्या सासू-सासऱ्यांनी अगदी समर्थपणे साथ दिली. दिवस, वर्षे सरत होती ती संसारात रुजत होती, मुरत होती,... सगळ्या जबाबदाऱ्या एकटीने पेलायला शिकत होती. मुलांचे संगोपन, त्यांचे शिक्षण अगदी काहीच न बोलता सगळ्या घरच्या ऑफिसच्या जबाबदाऱ्या पार पाडायची. त्याला कोणताही शारीरिक, मानसिक त्रास होणार नाही याची खबरदारी घ्यायची. दिवस-रात्र कामामुळे तिला दमायला व्हायचे. स्वतःच्या तब्येतीकडे तिचे अगदी दुर्लक्ष होत होते.
त्यातच रजत काळात म्हणजे "मेनोपॉजचा" तिला त्रास जाणवू लागला. तेव्हा मात्र तो खूप घाबरला होता. तिला कितीतरी डॉक्टरांकडे घेऊन गेला होता. कितीतरी तपासण्या त्याच्यावर खर्च, पण तरीही तिला आराम नव्हता. ती वेदनेने विव्हळत होती व तिच्या वेदना पाहून तो अस्वस्थ होत होता. रात्र रात्र जागत होता. शेवटी "कोणत्याही परिस्थितीत मी तिला बरी करणार" म्हणून जिद्दीला पेटलेला तो... या साऱ्या आठवणीने तिचे डोळे पाणावत होते. हॉस्पिटलच्या बाहेर बसून जणू ती एकटीच बोलत होती. स्वतःच्या मनाशी... चारही बाजूंनी माणसांच्या गराड्यात असूनही एकटी एकटी... तिला मनोमन आठवत होते त्यावेळी तिच्या दुखण्याचे निदान झाले आणि डॉक्टरांनी तिला एक "मेजर ऑपरेशन" करावे लागणार असे सांगितले. त्याच्या पायाखालची जमीन सरकली, पण त्याने तिला तसे दाखवून दिले नाही. दोघे एकमेकांना धीर देत होते. मोठी सर्जरी करावी लागली.
मनूचे ऑपरेशन व्यवस्थित पार पडल्याने ती शुद्धीवर येताच तिच्या मिस्टरांनी सुटकेचा श्वास घेतला. डॉक्टरांनी तिला चार-पाच महिने तरी विश्रांती घ्यावी लागणार असे सांगितले. तिच्या मिस्टरांनी रात्रंदिवस तिची सेवा केली. एरवी कामापुरतेच मर्यादित असे वागणारे आपले मिस्टर आपल्यावर किती माया करतात याची प्रचिती तिला त्यावेळी आली होती. त्याही दुखण्यातून ती बरी झाली आणि आपल्याला शारीरिक त्रास आहे, आजार आहे हेही ती विसरून गेली... दोघांचेही वय आता वाढत चालले होते. आजारानंतर मात्र तो तिला जीवापाड जपू लागला. वरून कठोर वृक्ष वाटणारा आपला नवरा किती चांगला आणि मायाळू याची प्रचिती तिला आता पावलोपावली जाणवत होती. प्रेम व्यक्त करता आले नाही म्हणून काय झाले...? ते समजून जाणून, माया करणे हेच खरे प्रेम असते हे तिला पटू लागले होते.
जीवनाची वाटचाल करताना त्याला खऱ्या अर्थाने समजून घ्यायला तिला जरा उशीर झाला होता, पण उशिरा काय होईना तिला खऱ्या प्रेमाचा अर्थ कळला होता. आपल्याला मनातून जीवापाड जपणारा, आपल्या माणसांना, आपल्या संसारातील प्रत्येक सदस्याला सुख मिळावे म्हणून झटणारा तो.... आता हॉस्पिटलला डॉक्टरांच्या स्वाधीन आणि आपण त्याच्या प्रकृतीची चिंता... बरे होण्याची मनोकामना करीत बाहेर बसलोय... ह्याचे तिला दुःख होत होते. ती देवाचा धावा करीत होती. इतक्यात "मॅडम, पेशंटला शुद्ध आली आहे, तो आपल्याला बोलावतोय, तुम्ही त्याला भेटू शकता". तिच्या कानावर शब्द पडले... तशी ती धावतच आत गेली. त्याचा हात हातात घेतल्यावर तिला बरे वाटले. "आता लवकर बरे व्हा" ती त्याचा हात हातात घेत म्हणाली. "अगं हो.. गं.. हो.. मी लवकरच बरा होणारच, तू काळजी घ्यायला आहेस की" तो स्मित हास्य करीत म्हणाला आणि मनोमन हसत ती परत एकदा त्याच्या प्रेमात पडली... पुढील जीवनात त्याला नकळत भरभरून माया देण्यासाठी...
शर्मिला प्रभू
