अचानक त्याच्या खांद्यावर एका नाजूक हाताचा स्पर्श झाला. त्याने वळून पाहिले. समोर राधा उभी होती! तिचे डोळे पाण्याने भरले होते. "मनोहर... तू इथे?" तिच्या आवाजात अजूनही तीच माया होती.
मनोहर, कोकणातल्या एका शांत, निवांत गावातला, निळाशार समुद्र आणि हिरवीगार झाडी यात रमणारा एक तरुण कवी. त्याच्या कविता त्याच्या आयुष्याएवढ्याच साध्या पण तितक्याच खोल होत्या. त्याच्या कवितेची खरी प्रेरणा होती ती त्याची बालपणीची मैत्रीण, राधा. ती त्याच्या शेजारी राहायची. राधा म्हणजे जणू कोकणातल्या निसर्गाचाच एक तुकडा. तिचे डोळे समुद्रासारखे खोल आणि तिचे हसू चैत्रपालवीसारखे टवटवीत.
ते दोघे एकत्र शाळेत जायचे, समुद्राच्या किनाऱ्यावर तासन्तास बसायचे. लाटांचा आवाज ऐकत राधा त्याच्या कविता ऐकायची आणि दाद द्यायची. तिची 'व्वा' ही दाद मनोहरसाठी कोणत्याही मोठ्या पुरस्काराहून मोलाची होती. तिच त्याची पहिली श्रोता, पहिली समीक्षक आणि सर्वात महत्त्वाची प्रेरणा होती. पण नियतीच्या मनात काही वेगळेच होते. एक दिवस, राधाच्या वडिलांनी मुंबईला स्थायिक होण्याचा निर्णय घेतला. राधाला
जायचे नव्हते, मनोहरला तिला जाऊ द्यायचे नव्हते. पण वेळेसमोर कुणाचे चालते? भरल्या डोळ्यांनी तिने मनोहरचा निरोप घेतला. "मी परत येईन," इतकेच ती म्हणाली. "मी वाट पाहीन," असे मनोहरही म्हणाला.
राधा गेली आणि मनोहरच्या आयुष्यात एक मोठी पोकळी निर्माण झाली. त्याच्या कवितांतून राधाची आठवण डोकावू लागली. त्याने तिच्यासाठी अनेक कविता लिहिल्या, पण तिला कुठे शोधायचे हे त्याला कळेना. तिचे एक जुने पत्र त्याच्याकडे होते, ज्यात मुंबईतील एका दूरच्या नातेवाइकांचा पत्ता होता. पण तो पत्ता खूप जुना होता आणि त्यातून राधाचा शोध घेणे जवळपास अशक्य होते. तरीही, राधा परत येईल या आशेवर तो जगत होता.
वर्षे सरली. मनोहर मोठा झाला. त्याच्या कवितांना गावात ओळख मिळू लागली. लोक त्याला 'कवी मनोहर' म्हणून हाक मारू लागले. पण त्याच्या मनातली राधा काही विसरता आली नाही. एक दिवस, त्याला गावातल्या एका जुन्या मित्राकडून कळले की राधा मुंबईतल्या एका कॉलेजमध्ये प्राध्यापिका आहे. ही बातमी ऐकून मनोहरला खूप आनंद झाला. त्याच्या मनात आशेचा किरण जागृत झाला. त्याने मुंबईला जायचे ठरवले.
मुंबई... प्रचंड गर्दीचे, वेगाने धावणारे शहर. कोकणातल्या शांत वातावरणात वाढलेल्या मनोहरसाठी हे एक वेगळेच जग होते. तो त्या जुन्या पत्त्यावर गेला, पण तिथे राधा राहात नव्हती. अनेक चौकश्या केल्या, पण काहीच थांगपत्ता लागेना. निराशेने तो खचू लागला. 'कदाचित राधा आता बदलली असेल, ती मला विसरली असेल,' असे विचार त्याच्या मनात येऊ लागले.
एक संध्याकाळ, तो मुंबईच्या चौपाटीवर एकटाच बसला होता. समुद्राच्या लाटांचा आवाज त्याला कोकणातील आठवणी करून देत होता. त्याने आपल्या डायरीतून राधासाठी लिहिलेली एक कविता काढली आणि ती गुणगुणायला लागला. शब्द होते, "राधे गं राधे, आठवतो का तो किनारा? जिथे तू होतीस माझी कविता, माझा सहारा."
अचानक त्याच्या खांद्यावर एका नाजूक हाताचा स्पर्श झाला. त्याने वळून पाहिले. समोर राधा उभी होती! तिचे डोळे पाण्याने भरले होते. "मनोहर... तू इथे?" तिच्या आवाजात अजूनही तीच माया होती.
मनोहरला विश्वास बसेना. "राधा! तू... तू खरंच आलीस?" तो गडबडून बोलला.
"मी रोज यायची इथे. लाटांचा आवाज ऐकायची आणि माझ्या गावाच्या, तुझ्या कवितांच्या आठवणी काढायची," ती म्हणाली. "आज तू इथे दिसलास आणि मला माझ्या कानांवर विश्वास बसेना. तू ती कविता गुणगुणत होतास..."
मनोहर आणि राधा बराच वेळ बोलत राहिले. त्यांनी जुन्या आठवणींना उजाळा दिला. राधाने सांगितले की ती नेहमी कोकणात परत येण्याचा विचार करत होती, पण काही कारणांमुळे शक्य झाले नाही. मनोहरने तिला त्याच्या कवितांचा संग्रह दिला.
त्या संध्याकाळी चौपाटीवरच्या लाटा त्यांच्या मिलनाची साक्ष देत होत्या. मनोहरला त्याची प्रेरणा परत मिळाली होती. त्याला समजले की, खरे प्रेम आणि खरी प्रेरणा कितीही दूर असली तरी ती योग्य वेळी नक्कीच भेटते. राधाच्या येण्याने त्याच्या आयुष्यात आणि कवितेत पुन्हा नवचैतन्य आले. कोकणातला कवी आणि त्याची राधा पुन्हा एकदा एकत्र आले होते, या वेळेस कायमचे.
अदिती मयेकर
