छत्तीसगडमधील अनेक जिल्ह्यांमध्ये सध्या हत्तींचे कळप मुक्तपणे फिरत करत असून, यामुळे ग्रामीण भागात भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे. कोरबा, बलरामपूर, जशपूर आणि सूरजपूर या जिल्ह्यांमध्ये जंगलालगत असलेल्या गावांमध्ये अन्नाच्या शोधात हत्ती घुसून मोठ्या प्रमाणावर नुकसान करत आहेत. अशाच एका घटनेने सूरजपूर जिल्ह्यातील नागरिकांमध्ये दहशत पसरली आहे.
सूरजपूर जिल्ह्यातील घुई वन परिक्षेत्रात हत्तींच्या कळपाने गेल्या काही दिवसांपासून ठाण मांडले आहे. रात्रीच्या वेळी या कळपाने अचानक एका गावात प्रवेश करत किमान पाच घरांची तोडफोड केली. घरांमधील धान्य, तांदूळ, गहू तसेच इतर खाद्यसामग्री हत्तींनी फस्त केली. या घटनेमुळे संबंधित कुटुंबांचे मोठे आर्थिक नुकसान झाले असून, त्यांच्या सुरक्षिततेचा प्रश्नही निर्माण झाला आहे.
हत्तींच्या या उत्पातामुळे गावकऱ्यांमध्ये प्रचंड भीतीचे वातावरण आहे. रात्रीच्या वेळी हत्तींची हालचाल अधिक असल्याने नागरिक घराबाहेर पडण्यासही घाबरत आहेत. काही ठिकाणी हत्ती बेसावध अवस्थेत गावात फिरत असल्याचे दिसून आले असून, कधीही मोठी दुर्घटना घडण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. सततच्या घटनांमुळे गावकरी असुरक्षिततेच्या छायेत जीवन जगत आहेत.
या घटनेची माहिती मिळताच वन विभागाची पथके तातडीने घटनास्थळी पोहोचली. विभागाने हत्तींच्या हालचालींवर बारकाईने लक्ष ठेवत त्यांना परत जंगलाच्या दिशेने हुसकावण्याचे प्रयत्न सुरू केले आहेत. तसेच, गावकऱ्यांना सतर्क राहण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. हत्तींच्या हालचालींवर सतत नजर ठेवण्यासाठी वन विभागाकडून विशेष पथके तैनात करण्यात आली आहेत.
वन विभागाच्या माहितीनुसार, जेव्हा हत्ती जंगलातून बाहेर पडून गावांच्या दिशेने येतात, तेव्हा याची माहिती तत्काळ कंट्रोल रूमला दिली जाते. त्यानंतर संबंधित परिसरातील गावकऱ्यांना संदेशांच्या माध्यमातून सावध करण्यात येते. याचबरोबर वन विभागाच्या कर्मचाऱ्यांना तातडीने बचाव व नियंत्रण कार्यासाठी पाठवले जाते. या सतर्कतेमुळे मानवी जीवितहानी टाळण्यास मोठ्या प्रमाणावर मदत होत आहे.
हे स्थलांतरित हत्ती दिवसा जंगलात विश्रांती घेतात पण रात्री अन्नाच्या शोधात गावांमध्ये प्रवेश करतात. सध्या सूरजपूरसह इतर जिल्ह्यांमध्येही हत्तींच्या हालचालींमुळे प्रशासन आणि वन विभाग सतर्क असून, संभाव्य धोके टाळण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले जात आहेत. नागरिकांनीही प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करून सुरक्षित रहावे, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
- प्रसन्ना कोचरेकर
