पणजी : देशातील सर्वात व्यापक आणि प्रगत वन्यजीव गणना २०२६ अखिल भारतीय व्याघ्र अनुमान (AITE) पुढील महिन्यापासून गोव्यात सुरू होणार आहे.तीन टप्प्यात गोव्यात ही व्याघ्र गणना होणार आहे.
ग्राउंड-ट्रॅकिंग आणि अधिवास मॅपिंग, उपग्रह एकत्रीकरण आणि रिमोट सेन्सिंग आणि कॅमेरा ट्रॅप पद्धतीने - तीन टप्प्यात होणारी ही गणना पुढील वर्षी जूनमध्ये संपेल.
भारतीय वन्यजीव संस्था (WII) आणि राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरण (NTCA) एआयटीइ ( AITE) चे सहावे चक्र आयोजित करण्यासाठी सज्ज आहेत. एप्रिल-मे २०२६ दरम्यान सुरू होऊ शकते. एआयटीइची सुरूवात २००६ मध्ये झाली आणि तेव्हापासून, पाच चक्रे पूर्ण झाली आहेत. (२००६, २०१०, २०१४, २०१८, २०२२).
गोवा आतापर्यंत पाचही चक्रांमध्ये सहभागी झाला आहे. आणि २०२२ च्या व्याघ्रगणनेनुसार, गोव्यात पाच वाघ आहेत.
गोव्यासाठी गणनेसाठी जाहीर केलेल्या वेळापत्रकानुसार, पहिला टप्पा - जिथे अधिकारी आणि स्वयंसेवक वनस्पती घनता आणि मानवी उपस्थितीच्या खुणा वगळता वाघांची अप्रत्यक्ष चिन्हे जसे की, पंजाच्या खुणा, विंचर आणि शिकार अवशेष नोंदवणार आहेत.
डिसेंबर ते फेब्रुवारी, २०२६ दरम्यान आयोजित केले जाईल तर मार्च ते मे या कालावधीत एकूण सहा फेऱ्यांमध्ये डेटा सादर करावा लागणार आहे.
दुसरा टप्पा 'सॅटेलाइट इंटिग्रेशन अँड रिमोट सेन्सिंग' मध्ये वन आच्छादन, भूप्रदेश, जलस्रोत आणि मानवी अतिक्रमणाचा अभ्यास करण्यासाठी रिमोट सेन्सिंगचा वापर, महत्त्वपूर्ण अधिवास ओळखणे, वन्यजीव कॉरिडॉर, उपग्रह-सहाय्यक मॅपिंग मार्गदर्शक इत्यादींचा वापर केला जाईल.
गणनेचा शेवटचा टप्पा - 'कॅमेरा ट्रॅप्स आणि एआय-आधारित ओळख' , डिसेंबर ते मे २०२६ दरम्यान एकाच वेळी आयोजित केली जाईल. या टप्प्यात डब्ल्यूआयआय (WII) जमिनीवरील सर्वेक्षणादरम्यान ओळखल्या जाणाऱ्या पायवाटा, कड्या किंवा पाणवट्यांजवळ कॅमेरे लावण्यात येणार आहेत.
कॅमेरे २५ दिवस सक्रिय राहतील व वन्यजीवांच्या हालचाली टिपतील. टिपलेल्या छायाचित्रांचे विश्लेषण सॉफ्टवेअरद्वारे केले जाईल. जे अद्वितीय पट्टे, नमुने यांची ओळख पटवील व प्रत्येक वाघाला वैयक्तिकरित्या ओळखेल.
एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, या महिन्यात अधिकारी आणि स्वयंसेवकांना डब्ल्यूआयआय (WII) आणि एनटीसीए (NTCA) द्वारे नामांकित ‘मास्टर ट्रेनर्स’, जीवशास्त्रज्ञांकडून प्रशिक्षण दिले जाईल.
२००२ आणि २००६ च्या एआयटीइ (AITE) मध्ये राज्यात काही सापडले नाही. परंतु, २०१० च्या गणनेत गोव्याच्या जंगलात पाच वाघ असल्याचे दिसून आले. बिबट्या व जंगली कुत्र्यांच्या संख्येत वाढ झाली.
२०१४ मध्ये ही संख्या स्थिर राहिली व एक नर, दोन मादी आणि दोन बछडे सापडले. २०१८ च्या गणनेदरम्यान ही संख्या तीनवर घसरली व कर्नाटकातून आल्याची शक्यता वर्तवण्यात आली.
